榴莲视屏

De bouwactiviteiten in Nederland zitten in de lift, vooral sinds het voorbije jaar. Op dit moment is 30% van het commerci毛le verkeer in de Nederlandse steden afkomstig van bouwplaatsen en wordt 50% van de Nederlandse bouwomzet in de grotere steden gerealiseerd. In de komende tien jaar zal dat naar verwachting oplopen tot 80%. Door de toenemende krapte op de Nederlandse huizenmarkt is de Nederlandse bouwsector in actie gekomen: er komen een miljoen nieuwe kwaliteitswoningen, het bestaande woningbestand moet onderhouden worden en de afvalwatersystemen worden gemoderniseerd.
 

Bouwverkeer

In april dit jaar was naar schatting 30% van het commerci毛le verkeer in de Nederlandse steden afkomstig van bouwplaatsen: per dag worden meer dan 200.000 bestelwagens en 20.000 vrachtwagens ingezet voor bouwgerelateerde logistiek. Dit leidt tot verkeersopstoppingen en heeft een impact op de luchtkwaliteit, de geluidsoverlast en de verkeersveiligheid. Ook vormt dit verkeer een aanzienlijke bron van CO2-uitstoot.
De levenskwaliteit staat onder druk door de gestegen bouwactiviteit. De dagelijkse hinder voor bewoners, bedrijfseigenaren en bezoekers zal aanzienlijk toenemen. In een commentaar op een groot project in het stadscentrum zei een Amsterdams gemeenteraadslid: 鈥淐haos is onvermijdelijk en de impact zal enorm zijn.鈥� De Nederlandse logistieksector heeft echter besloten dat chaos niet hoeft: het kan ook anders. Om de verwachte hinder te voorkomen, moet van tevoren aan slimme bouwlogistiek worden gewerkt. Dit bespaart bovendien geld 鈥� en de CO2-uitstoot kan worden gehalveerd.
 

Smart logistics

De af- en aanvoer van bouwmateriaal is verantwoordelijk voor meer dan 15% van de globale bouwkosten. Ineffici毛nte logistiek leidt tot hoge faalkosten. Daarom heeft de Nederlandse bouwsector in de voorbije jaren nieuwe idee毛n uitgeprobeerd, zoals de opzet van bouwcentra op strategische locaties, het gebruik van bouwcontainers, de invoer van verkeersmaatregelen en het vervoer van bouwmateriaal over het water. Samen leveren die experimenten veelbelovende resultaten op: 70% minder bouwverkeer, 70% minder CO2-uitstoot en 40% meer productiviteit op de bouwlocatie. Nederlandse bouwbedrijven hebben deze idee毛n samen met TNO (de Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) en meerdere universiteiten onderzocht. Ze komen uit op een bouwkostenbesparing van 3-5% en een daling van het aantal klachten van omwonenden. Slimme bouwlogistiek is kortom goed voor de samenleving 茅n voor de effici毛ntie in de bouwsector. De investeringen betalen zichzelf terug.
 

Cultuur- en mentaliteitsverandering

Ondanks de voordelen die uit de eerder genoemde experimenten naar voren kwamen, is smart logistics nog geen formeel onderdeel van de bestaande bouwpraktijk in Nederland. Wel zijn vooruitziende bouwbedrijven zich bewust van de noodzaak tot verandering. Het gaat daarbij om wijzigingen die de onderlinge samenwerking binnen de hele sector op lange termijn be茂nvloeden. Meerdere grote aannemers spelen op dit moment met informatie- en communicatietechnologie (ICT): ze brengen complete datasets voor bouwprocessen bijeen, inclusief de transportplanning, het materiaalbeheer en de globale bouwlogistiek. De Nederlandse bouwindustrie wil met de digitalisering beginnen, maar het wachten is nog op de klanten. Die lijken wat achter te lopen.
 

De rol van klanten en de overheid

Er moet nog veel gebeuren om slimme bouwlogistiek goed in de bestaande bouwpraktijk te kunnen integreren. De bouwlogistiek moet permanent op de agenda staan als het gaat om bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheidsregels en aanbestedingsprocedures. Aanbestedingsprocedures voor bouwcontracten maken het voor de stakeholders mogelijk de kwaliteit van de logistiek zwaarder te laten doorwegen dan de prijs. Rijkswaterstaat heeft in dit opzicht een voortrekkersrol gespeeld. Klanten in de publieke sector en grotere gemeenten (als klant of vergunningshouder) kunnen hiervan leren en dit in andere Nederlandse steden toepassen.
 

Logistiek voor kleinschalige projecten

Grote bouwbedrijven en -leveranciers beschikken over de middelen om hun logistiek op maat te snijden. Er bestaat echter zorg binnen de sector over de bouwlogistiek voor kleinschalige projecten door kleine bedrijven en zelfstandige firma’s. Alternatieve logistiekbenaderingen zouden verplicht moeten zijn. De huidige praktijk, waarbij hele hordes aannemers elk individueel per vrachtwagen en bestelwagen hun leveringen verzorgen, is niet langer houdbaar.
Gelukkig zijn er haalbare opties die duurzamer zijn. Zo kunnen containers, vrachtwagens en bestelwagens met bouwmaterialen en -gereedschappen ’s avonds naar de bouwplaats komen. Lokale overheden kunnen dit verder stimuleren door speciale locaties beschikbaar te stellen, zoals schuiten op het water. Dit zijn op zich geen nieuwe idee毛n, maar de implementatie ervan kan worden gestimuleerd als kleine aannemers hun logistiek samen organiseren of als ze gezamenlijk ondersteuning van logistiekbedrijven met strategische voorraadlocaties kunnen krijgen.
Wanneer slimme bouwlogistiek met slim bouwbeheer wordt gecombineerd, zullen projecten vlotter verlopen en minder hinder veroorzaken, is minder menselijk verkeer nodig en zal de algehele performance binnen de bouwsector verbeteren. Dit komt verdere innovatie ten goede, waardoor de ontwikkeling van nieuwe bouwregelgeving zal worden gestimuleerd. Die is nodig om de zones rond bouwprojecten in grote steden in Nederland leefbaar en toegankelijk te houden. Bovendien zullen de bouwkosten 3 tot 5% lager uitvallen. Om dit te kunnen realiseren, moeten alle stakeholders samenwerken. Slimme bouwlogistiek vormt duidelijk een zeer waardevolle aanvulling op de digitalisering binnen de bouwsector. Dit zou op de bouwagenda van de Nederlandse Regieraad Bouw moeten staan.
 
Voor een ruimer beeld van de Nederlandse bouwsector en de innovaties die hij doormaakt om zijn processen te digitaliseren, kunt u dit artikel aanvullen met de informatie op het BIM Loket, het Nederlandse BIM-portaal. We hebben ook een gratis ebook om u te helpen de productiviteit op uw bouwplaats te verbeteren.